Page 57 - 6metasos

islAmiyeT Ve TÜrKler

Öğreten Etkinlikler

Türkler ve İslamiyet:
Türkler İslamiyet inancına geçmeden önce Budizm, Şamanizm, Manihaizm, Hristiyanlık ve Gök Tanrı gibi din ve inançları
kabul etmişlerdir. Emevi Devleti’nin uyguladığı Arap milliyetçiliği politikası Türklerin İslamiyet’ten uzak durmalarına
neden oluyordu. Türkler, yönetimde daha adil ve eşit hareket eden Abbasi Devleti döneminde İslamiyet’e ilgi duymaya
başladılar. Abbasiler ile Türkler, 751 yılı Talas Savaşı’nda Çinlilere karşı birlikte savaşmışlardır. Bu savaşta Türkler İslamiyet’i,
Abbasiler de Türkleri yakından tanıma fırsatı bulmuştur. Bu savaştan sonra Türklerin İslamiyet’e geçişi hızlanmıştır.

Türklerin İslam Dinine Geçişini Kolaylaştıran Etkenler:
 Türklerdeki Gök Tanrı inancı ile İslamiyet’teki Allah inancının birbirine benzemesi.
 Türklerdeki cennet-cehennem kavramlarının İslamiyet’te karşılığını bulması.
 Türklerdeki ölümden sonra hayata inanışın, İslamiyet’teki ahiret inancına uyması.
 Türklerdeki kurban kesmenin İslamiyet’te de olması.
 Türklerde yasak olan hırsızlık, yalan söyleme, zina vb. olumsuz davranışların İslam dininde de haram sayılması.

Karahanlı Devleti
Bilge Kül Kadir Han tarafından 840 yılında kurulmuştur. Devletin merkezi Balasagun’dur. Karahanlılar,
Orta Asya’da kurulan ilk Türk-İslam devletidir. (İlk Müslüman Türk devleti.) Karahanlılar, Türkçeyi
resmî dil olarak kabul etmişlerdir. Bu durum onların milliyetçi bir karaktere sahip olduklarını gösterir.
Türk-İslam tarihindeki ilk medreseyi (eğitim) ve ilk posta teşkilatını (haberleşme) kurdular. Ticaretin
gelişmesi için Ribat adı verilen kervansarayları (ekonomi) inşa ettiler. Karahanlıların İslamiyet’i
kabulü ile birlikte bilim, sanat ve mimari alanlarında değişmeler yaşamıştır.

Kutadgu Bilig: Yusuf Has Hacib’in, Kutadgu Bilig (Mutluluk Veren Bilgi) adlı kitabı, Türk- İslam Edebiyatı’na
ait önemli eserlerdendir. Bu eser ideal devlet idaresini öğretmek amacıyla yazılmıştır. Eserde dünya ve ahiret
mutluluğu için nasıl bir yaşam sürülmesi gerektiği hakkında bilgi verilmiştir.

Dîvânü lugati’t-Türk: Araplara Türk dilini öğretmek amacıyla Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır. Türklerin
yaşadığı coğrafyaya, ekonomisine ve sosyal hayatına ait önemli bilgiler içerir. Türkçe'nin bilinen ilk sözlüğüdür.

Gazneliler Devleti
Alp Tigin tarafından 969 yılında bugünkü Afganistan topraklarında kurulmuştur. Başkenti
Gazne'dir. Gazneli Mahmut zamanında devlet en parlak günlerini yaşamıştır. Gazneli Mahmut,
Hindistan’a on yedi askerî sefer düzenlemiş ve bu bölgede İslamiyet’in yayılmasına öncülük etmiştir.
Türk tarihinde ilk kez “Sultan” unvanını Gazneli Mahmut kullanmıştır. İslamiyet ile birlikte Türk
hükümdarlarının unvanları da değişiklik göstemiştir.
Gazneli Mahmut, Bîrunî için “Sarayımın en değerli hazinesi” ifadesini kullanmıştır. Bu durum onun bilime ve bilim
insanlarına verdiği önemi gösterir. Büyük Selçuklu Devleti’yle yapılan Dandanakan Savaşı sonrası yıkıldı. (1040)

57