Page 146 - 8meta_inkk

SİYASİ ALANDA GELİŞMELER

Öğreten Etkinlikler

CUMHURİYETİN İLANI (29 EKİM 1923)
Cumhuriyetin İlan Edilme Nedenleri: Cumhuriyetin İlanının Sonuçları:
– Yeni Türk Devleti’nin adını belirlemek. – Devletin adı; “Türkiye Cumhuriyeti Devleti” oldu.
– Meclis hükümeti sistemi ile yaşanan hükümet krizini çöz- – Meclis hükümeti sisteminden kabine sistemine geçildi.
mek. – Devletin yönetim şekli “cumhuriyet” oldu.
– Devletin rejimini (yönetim şeklini) belirlemek – Devlet başkanı sorunu çözüldü.
– Devlet başkanı belirsizliğini ortadan kaldırmak.

HALİFELİĞİN KALDIRILMASI (3 MART 1924)
Halifeliğin Kaldırılma Sebepleri: Halifeliğin Kaldırılmasının Sonuçları:
– Halifenin devlet başkanı gibi hareket etmesi. – Milli egemenlik için önemli bir adım daha atıldı.
– Eski rejime dönmek isteyenlerin Halifenin etrafında top- – Yapılacak inkılaplar için elverişli bir ortam hazırlandı.
lanması. – Devlette iki başlılık oluşturabilecek bir durum ortadan
– Halifenin inkılapların önünde engel oluşturmaya başla- kaldırıldı.
ması. – Eski rejime dönüş yolları tamamen kapatıldı.
– Halifeliğin millî egemenlik ve laik devlet anlayışına aykırı
olması.

2 Aşağıda verilen yargılardan doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” harfini işaretleyiniz.

YARGILAR D Y
Halifeliğin kaldırılması; din ve devlet işlerini birbirinden ayırdığı için Milliyetçilik ilkesi ile yakın-
1.
dan ilişkilidir.
Cumhuriyetin ilanı milli egemenliğin aşamalarından olduğu için Cumhuriyetçilik, halkın fayda-
2.
sına amaçlar taşıdığı içinde Halkçılık ilkesi ile yakından ilişkilidir.
Şeriye ve Evkâf Vekâleti kaldırılarak yerine Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü
3.
kuruldu. Böylece din işleri siyasetten ayrıldı.
Erkân-ı Harbiye Vekâleti kaldırılarak yerine Genel Kurmay Başkanlığı kuruldu. Böylece ordunun
4.
siyasetten ayrı tutulması sağlandı.
Osmanoğulları soyundan olan kişilerin yurt dışına çıkartılmasına karar verilerek; bu kişilerin iler-
5.
leyen süreçte tekrar halifelik ve padişahlık iddiasında bulunmaları engellemek istenmiştir.

3 Aşağıda verilen Anayasa maddelerini uygun şekilde değerlendiriniz.

1924 ANAYASASI
– Türkiye Devleti bir cumhuriyettir. – Seçimler dört yılda bir yapılır.
– Devlet dili Türkçedir. Başkent Ankara’dır. – Türkiye Devleti’nin dini İslam’dır.
– Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir.

YORUMLAR D Y
1. Anayasada devletin rejiminin ne olduğu belirlenmiştir.
2. Devlet lisanı ve devletin idari merkezi konusunda maddelere yer verilmiştir.
3. Devletin dininin belirtilmesi laik olduğunu gösterir.
4. Yönetimde hâkimiyetin doğrudan doğruya halka ait olduğu vurgulanmıştır.

146