Page 142 - 8meta_tur
P. 142
METİN TÜRLERİ
Öğreten Etkinlikler
.............................. : Yazılı, görsel ve sosyal medyada yer alan 5N1K(ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin-kim) kuralına göre oluşturulmuş
yazılardır. Haber yazıları bilgilendirme amaçlı olduğu için nesnel bir dille günlük olayların anlatıldığı yazı türüdür.
......................... : Bir kişinin yaşamını ayrıntılı bir şekilde anlatan yazı türüdür. Kişinin doğumu, eğitimi, görevleri gibi bilgiler verilir.
Yaşam öyküsü adıyla da anılır.
.............................. : Kişinin kendi hayatını anlattığı yazı türüdür. Öz yaşam öyküsü diye de adlandırılır.
......................... : Yaşanmış olayların anlatıldığı yazı türüdür.
Dikkat: Bazen öğrencilerin anı ve otobiyografiyi karıştırdıkları görülür. Anı bize kişinin yaşamının belirli zamanından bir olayı
verir, otobiyografi veya biyografide ise olaylardan çok kişinin hayatı hakkında bilgiler alırız. Örneğin Yahya Kemal’i anlatan,
hayatının ana hatlarını tarihlerle anlatan veya eserlerinin yazılma yıllarını veren, etkilendiği ve etkilediği kişileri sayan bir eser
biyografidir. Bir kişinin Yahya Kemal’le karşılaşmasını anlatan, aralarında geçen konuşmaları veya olayları aktaran bir eser ise anıdır.
.................... : Günü gününe yazılan anı yazılarına veya bu yazıları içine alan kitaba günlük denir. Diğer adı güncedir.
Anı ile günlük de zaman zaman karıştırılabilen yazı türlerindendir. Anıda olayın yaşanma zamanı ile yazılma zamanı arasındaki
süre uzundur. Günlükte ise olay yaşandıktan sonra bir iki gün içinde yazılır. Tabii günlük deyince yazar mutlaka her gün bir şeyler
yazmak zorunda değildir. Günlükte olayın tarihi ve yazılma yeri de örneğin 22 Kasım 2015 İzmir şeklinde yazıdan önce belirtilir.
Anıda ise örneğin “Kasım ayının son günlerinde İzmir’de” şeklinde olayla birlikte yer ve tarih verilebilir.
.................... : Bir olayı haber vermek, bir şey istemek, sormak veya duyguları, düşünceleri açıklamak için yazılan türdür. Posta veya
başka yolla gönderilen kişisel mektuplar olduğu gibi kamuoyuna yazılan, gazete ve dergilerde yayımlanan toplumsal ve edebi
mektuplar da vardır. Temel olarak bir hitapla başlamasıyla diğer türlerden ayrılır.
.............................. : Gezilip görülen yerleri, bu yerlerin özelliklerini oralardaki insanların yaşantılarını, geleneklerini anlatan yazı
türüdür. Başka yerler insanların ilgisini çektiği için eskiden beri kullanılan bir türdür. Evliya Çelebi, İbni Batuta, Marco Polo
seyahatnameleri gibi klasik örnekleri vardır.
................................... : Gazete ve dergilerle başlayıp radyo, televizyon ve özellikle internet sonrası iyice yaygınlaşan, basılı, görsel,
yazılı, dijital her türlü iletişim araçlarında kullanılan metinlerdir. İnfografik gibi bilgilerin kullanıldığı görsellerde veya medya
metinlerinin yazılış amacı gibi konularda soru olarak karşımıza gelmektedir.
Medya metinlerinin yazılış amacı, verilen bir paragrafta bilgilendirme, olay yorumlama, kültür aktarma, ikna etme ve eğlendirme
amaçlarının hangisinin kullanıldığının sorulması şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Bir medya metninin bir yazılış amacı olabileceği
gibi ikili şekilde seçenekler de karşımıza çıkabilmektedir. Bilgi verme amacıyla yazılanlarda nesnel bir dil (makale veya haber yazısı
gibi) kullanılır. Okuyucu bilgilendirilir. Olay yorumlamada yaşanan bir olay yazarın bakış açısıyla değerlendirilir. İkna etmede
genellikle yanlış bilinen bir durum delilleriyle birlikte sunularak okuyucunun fikri değiştirilmeye çalışılır. Kültür aktarmada
gelenekler, görenekler hatırlatılarak farkındalık oluşturulmaya çalışılır. Eğlendirme amaçlı metinlerde amaç okuyucunun hoş
vakit geçirmesini sağlamaktır. Bir oyun, bir fıkra anlatılarak yapılabilir.
142
