Page 9 - 8meta_tur

FİİLİMSİLER GENEL

Öğreten Etkinlikler

Fiillerden türeyerek cümle içinde isim, sıfat ve zarf görevinde kullanılabilen sözcüklere fiilimsi denir.
➤ Fiilimsiler; fiilden türer, fiiller gibi “-me/-ma” olumsuzluk ekini alabilir.
ÖRNEK: Size bir şey sormak istiyorum. (“Sormak” fiilimsidir ve “sor-” fiilinden türemiştir.)
Sınav sırasında öğretmene bir şey sormamak gerekir. (“Sormamak” şeklinde olumsuzu da yapılabilir.)

➤ Fiilimsiler bir fiil gibi kip ve şahıs eki alarak çekimlenemez. Bu bakımdan çekimli fiillerle karıştırılmamalıdır.
ÖRNEK: Öğretmenin verdiği ödevi yaptım. (Kip ve kişi ekleri aldığı için çekimli fiildir.)
Okula gitmek için evden çıktım. (Kip ve kişi ekleri almadığı için fiilimsidir. Çünkü “gitmektim” diyemeyiz.)

➤ Fiilimsiler isim çekim ekleri (iyelik, ilgi, hâl…) alır.
ÖRNEK: Kalabalık karşısında konuşmayı bir türlü beceremiyorum. (“Konuşma” fiilimsidir ve “-ı” belirtme hâl eki almıştır.)

➤ Fiilimsiler aldıkları eklerle cümle içinde isim, sıfat ve zarf görevinde kullanılır.
ÖRNEK: Kitap okumak çok zevkli bir etkinliktir. (“-mak” eki sayesinde cümlede isim görevinde kullanılmıştır.)
Hastalıktan sonra tanınmaz bir hâle gelmişti. (“-maz” eki sayesinde sıfat görevinde kullanılmıştır.)
Birbirini seven insanlar konuşmadan da anlaşır. (“-madan” eki sayesinde zarf görevinde kullanılmıştır.)

1. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcükler fiilimsi mi yoksa çekimli fiil midir? Uygun yere ✔ koyarak belirtiniz.
ÇEKİMLİ
Cümleler FİİLİMSİ
FİİL
1. Annem yufkaları titizlikle sarıyordu. .................... ....................

2. Toplantılara daima zamanında katılmaya çalışırım. .................... ....................
3. İnsan, zor zamanlarda kendisine tutunacak bir dal arar. .................... ....................

4. Herkes katılacakmış yarın yapılacak konferansa. .................... ....................

5. Çocuk, küçük yaşta görme yetisini kaybetmişti. .................... ....................
6. Sararmış yaprakları ve insanı üşüten rüzgârlarıyla sonbahar da gelmişti işte. .................... ....................

7. Bu seneki en büyük hedefimiz ürünün marka değerini artırmaktır. .................... ....................

8. Yabancı bir şehirde insan tanıdık yüzler arıyor doğrusu. .................... ....................
9. Solar senin de gül benzin bir gün, işte o zaman anlarsın yaşlılık neymiş. .................... ....................

10. Havalar soğuyunca işten eve koşar adım dönerdim. .................... ....................

11. Arkadaşımdan utandığımdan mıdır bilmem ağlamamaya çalışıyordum. .................... ....................
12. Buralarda buğdaydan başka bir şey yetişmez, dedi çiftçi yorgun bir sesle. .................... ....................

ÖĞRETEN NOTLARIM

9