Page 201 - 8_sf_Tane Tane Türkce Defter Kitap

Şiir Bilgisi

Duygu, hayal ve düşüncelerin etkileyici bir dille ve dizeler hâlinde ifade edildiği yazı türüne “şiir” denir.
Dize sonu ses benzerliği, ölçü, dizelerin kümeleniş biçimi gibi yapı unsurları vardır.
Şiirde hecelerin ve kelimelerin önceden belirlenmiş estetik kurallar çerçevesinde sıralanmasına ölçü
denir. “Hece ölçüsü” dizelerdeki hece sayılarının birbirine eşit olması ile sağlanır. Eğer dizelerdeki hece
TANE TANE ÖĞREN
sayıları birbirine eşit değilse buna “serbest ölçü” denir.

1
Aşağıdaki şiirlerde hece ölçüsü mü yoksa serbest ölçü mü kullanıldığını örnekteki gibi yazınız.

Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı, Elâ gözlerine kurban olduğum Hani benim hayallerim, emellerim,
Bir dakika araba yerinde durakladı. Yüzüne bakmaya doyamadım ben Suya girince balık ellerim?
Neden sonra sarsıldı altımda demir yaylar, İbret için gelmiş derler cihana Bir leğende bir deniz gören ben,
Gözlerimin önünden geçti kervansaraylar Noktadır benlerin sayamadım ben Bir leğende Çin'e varan yelken?

Her
dize 14 heceden
oluşmaktadır. Yani şiir
14’lü hece ölçüsüyle
yazılmıştır.

2
Aşağıda verilen dörtlüklerdeki dize sonu ses benzerliği olan kelimeleri örnekteki gibi yazınız.

Seninle bir yağmur başlıyor iplik iplik, Bir gün baksam ki gelmişsin. Ben Anadolu’yum...
Bir güzellik doğuyor yüreğime şiirden. Bir güvercin gibi yorgun uzaklardan yar. Yıllar yılı susuz kaldım, yıllar yılı aç...
Martılar konuyor omuzlarıma, Gözlerinde bir bitmez güzellik Şükrederek kalktığım sofralarımda
Gözlerin İstanbul oluyor birden. Saçlarında ilkbahar. Ya soğan ekmek olur yahut bulamaç.

“şiirden” ve “birden” kelimeleri
arasında ses benzerliği vardır.

Ben Antepliyim, Şahin'im ağam. Her çocuk, dünya bahçesinde Yaşamaz ölümü göze almayan
Mavzer omzuma yük. Henüz açmamış bir gonca. Zafer, göz yummadan koşar da gider.
Ben yumruklarımla dövüşeceğim. Ilık bir bahar sabahında Bayrağa kanının alı çalmayan
Yumruklarım memleket kadar büyük. Dört yapraklı bir yonca. Gözyaşı boşana boşana gider!

201