Page 204 - 8meta_tur

CÜMLENİN YARDIMCI ÖGELERİ

Öğreten Etkinlikler

Vurgu: Cümle içinde bazı söz ve söz grupları, anlamca diğerlerinden daha önemlidir. İşte, bu söz veya söz gruplarını daha baskılı
okumaya “vurgu” denir.
• Yüklemi fiil olan kurallı cümlelerde vurgu yüklemden hemen önceki ögededir.

ÖRNEK: Bu tarihi şehri görmek için her yıl binlerce turist Efes’e gelir. (Cümle vurgusu yer tamlayıcısı üzerindedir.)

• Yüklem cümlenin en başındaysa vurgu yüklemdedir.

ÖRNEK: Kaldık yine bu gece burada. (Cümle vurgusu yüklem üzerindedir.)

• Yüklem isim veya isim soylu bir sözcükse vurgu yüklemdedir.

ÖRNEK: Komik kedi videoları en sevdiğim sosyal medya videolarıdır. (Cümle vurgusu yüklemdedir.)

• Soru sözcüklerinin kullanıldığı soru anlamlı cümlelerde vurgu soru sözcüğündedir.

ÖRNEK: Düğün salonuna nasıl gideceğiz? (Cümle vurgusu “nasıl” sözcüğünde yani zarf tamlayıcısındadır.)

ÖĞRETEN BİLGİ: Cümlede soru sözcükleri hangi ögeyi buldurmaya yönelikse kendisi de o ögedir.

ÖRNEK: Sana bu kitabı kim verdi? (Kim, özneyi buldurmaya yönelik olduğu için kendisi de cümlede özne görevindedir.)

Akşam nereye gittin? (Nereye, yer tamlayıcısını buldurmaya yönelik olduğu için kendisi de yer tamlayıcısıdır.)

• Soru eki “mı, mi” kullanılan cümlelerde vurgu soru ekinden önceki sözcüktedir.

ÖRNEK: Doğum günümde bana kalem mi almış ablam? (Cümle vurgusu belirtisiz nesne üzerindedir.)

• Şart eki vurguyu eklendiği sözcüğe alır.
ÖRNEK: Kitap okuyacaksan odana geç. (Cümle vurgusu “okuyacaksan” sözcüğündedir.)

10. Aşağıdaki cümlelerde hangi ögelerin vurgulandığını karşılarındaki boşluğa yazınız.

Cümle Vurgulanan Öğe
1. Zaman ve emek harcanmayan, yatırım yapılmayan şey kolay gözden çıkarılır. ..................................................
2. Hayat, akıp giderken bizden de o akışın ritmine ayak uydurmamızı istiyor. ..................................................

3. Seni çağırdığım hâlde niçin gelmedin? ..................................................

4. İnsanın içini kıpır kıpır eden müzik sesleri sokaktan mı geliyor? ..................................................
5. Varmıştık en sonunda çiçek kokan memleketimize. ..................................................
6. Bizi biz yapan ve bize tecrübe kazandıran geçmişte yaşadıklarımızdır. ..................................................

7. Bahçe duvarını dün ağabeyim tamir etmiş. ..................................................
8. Çuvalın içi ağzına kadar gazete kâğıdıyla doluydu. ..................................................

9. İçinden geçen duyguları çekinmeden söylemelisin. ..................................................
10. Almanya’dan gelirken bana ne getireceksin? ..................................................

204