Page 89 - og_2_olimpiyat
P. 89

Örnek     (1 + x + x )   ifadesinin açılımında x   in katsayısı nedir?
                                                     5
                              2 9
             89                                                                       (UMO - 2002)        3. Bölüm
                      A) 1680           B) 882             C) 729          D) 450             E) 246





                                                                      9                9
                                                                             9
                                                                                                  2
                                              2
                                                                                                8
            Çözüm     Açılımdaki 1 + x birinci terim, x  ise ikinci terim olmak üzere       (1 + x)  teriminden,      (1 + x) .x
                                                                     0
                                                                                         1
                                                                      
                                                                                         
                                   9                                             9
                                              2 2
                                           7
                      teriminden ve      (1 + x)  .(x )  teriminden x  elde edilebilir. Bu durumda      (1 + x)  teriminin
                                                                                           9
                                                          5
                                                                                   0
                                   2
                                                                                 
                                 9   9    98765!
                                               ....
                      açılımından      .      . x  ile   .x = 126.x ,
                                                               5
                                          5
                                                        5
                                      5
                                 0
                                            45!
                                                 !.
                        9                          9   8         8765!
                                                                        ...
                                                                                       5
                                                                               5
                                  2
                            (1 + x) . x  teriminin açılımından      .      . x . x  ile   9.  .x  = 504 . x  ve son olarak
                                                                 2
                                                              3
                               8
                        1
                                                                         !.
                                                          3
                                                     1
                                                                  35!
                                                           7
                       9                             9           98
                                                                        .
                                  2 2
                                                         .
                                                                  2 2
                               7
                                                                                      5
                                                                               5
                         (1 + x)  . (x )  teriminin açılımından        . x .(x )   ile   . 7 . x = 252  .  x   elde edilir. Bu
                                                       2
                       2
                                                           1
                                                                  2
                                                               5
                                                       5
                                                                                     2 9
                      terimlerin toplamı ile (126 + 504 + 252) . x  = 882 . x  olur. Buna göre, (1 + x + x )   ifadesinin açı-  ÇARPANLARA AYIRMA (En Mühim Alışveriş)
                             5
                      lımında x  in katsayısı 882 dir.
                                                                                           Cevap: B
            Örnek     2014 2015  sayısının 121 ile bölümünden kalan kaçtır?
             90                                                                       (UMO - 2014)
                      A) 45                 B) 34              C) 23             D) 12              E) 1
            Çözüm     Bu problemin konu ile ne ilgisi var gibi görünüyor değil mi? Dur acele etme! Bakalım nasıl bir
                      ilgisi var; 121 sayısı 11 in karesi ve 2014 sayısının 11 ile bölümünden kalanın 1 olması işimize
                      yarayabilir. Dolayısı ile 2013, 11 ile tam bölünebildiği için 2014 2015  = (2013 + 1) 2015  eşitliğini binom
                      açılımını kullanarak yazalım.
                                                                    5
                      ( 2013 1) 2015  =  2015   .  2013 2015  + 2015   .  2013 2014  +    2015  . 2013 2013  +... +     2015  . 2013 2  +    2015  . . 2013 +  2015  
                           +
                                                                                                            
                                   
                                                 
                                     0           1            2               2013       2014      2015 
        5
 ( 2013 1) 2015  =  2015   .  2013 2015  +  2015   .  2013 2014  +   2015  . 2013 2013  +... +     2015  . 2013 2  +   2015  . . 2013 +  2015  
 +
 
                                                
 
   0      1      2      2013    2014    2015 
                      E ne oldu şimdi? Şu oldu: son iki terim hariç diğer tüm terimler en az iki defa 11 ile bölünebilen de-
                      ğerler olduğu için (diğer bir deyişle 121 e tam bölündükleri için) bu iki terime bakmak yeterli. Buna
                      göre, 2015 . 2013 + 1 toplamının 121 ile bölümünden kalan, 2015 . 2013 + 1 ≡ 79 . 77 + 1 (mod 121)
                      den 6084 ≡ 34 (mod 121) dir. Sonuç olarak 2014 2015  sayısının 121 ile bölümünden kalan 34 tür.
                                                                                           Cevap: B
                                                                                      ALTIN NOKTA    89
   84   85   86   87   88   89   90   91   92   93   94