Page 114 - 8_sf_Dahimatik
P. 114

˙
                                                                    ˙
                                            ˙
                                   DAHIMATIK - Matematik Yarı¸smalarına Ilk Adım                  113
                                         4
                   5
                 40 sayısının böleni olup; 50 sayısının         En küçük ortak katları 120 olan kaç farklı
          böleni olmayan kaç pozitif tamsayı vardır?    iki pozitif tamsayı bulunabilir? (Örne˘ gin, bir tanesi
                                                        (30; 40) ikilisidir. EKOK’ları 120’dir.)

                                                                  Bu iki sayıyı m ve n ile gösterelim.
                             5
                                 15 5
                           40 = 2 5
                                                                               3
                      5
          oldu˘ gundan; 40 sayısının,                                    120 = 2  3 5
                                                        oldu˘ gundan,
                       (15 + 1) (5 + 1) = 96
                                                                            c
                                                                                     x
                                                                                        y
                                                                         b
                                                                       a
                                                                  m = 2  3  5 ve n = 2  3  5 z
                                              4
          tane pozitif böleni vardır. Bu bölenlerden, 50 ’ın
          bölenleri olanları çıkaralım. Bunun için, her ikisinin  formunda olacaktır. EKOK’un tanımı gere˘ gi,
          bölenlerinin sayısını bulmalıyız.                 a ve x’in en büyü˘ gü 3,
                                                            b ve y’nin en büyü˘ gü 1,
                                 4 8
                             4
                           50 = 2 5
                                                            c ve z’nin en büyü˘ gü 1 olmalıdır.
          ve                                            O halde, bunları kaç farklı ¸sekilde seçebilece˘ gimizi
                               4  5     4 5             görelim.
                     EBOB 50 ; 40    = 2 5
                                                            (a; x) ikilisi, (0; 3) ; (1; 3) ; (2; 3) ; (3; 3) ;
          oldu˘ gundan, her ikisinin de böleni olan     (3; 2) ; (3; 1) ; (3; 0) olabilir.
                       (4 + 1) (5 + 1) = 30                 (b; y) ikilisi, (0; 1) ; (1; 0) ; (1; 1) olabilir.
                                                            (c; z) ikilisi, (0; 1) ; (1; 0) ; (1; 1) olabilir.
                                     5
          pozitif tamsayı vardır. O halde, 40 ’nin böleni olup;  Sonuç olarak, bu üç gruptaki, her gruptan seçilen, her
            4
          50 ’ın böleni olmayan,
                                                        bir ikili için farklı iki sayı elde edilece˘ ginden,
                          96   30 = 66
                                                                      7 3 3 = 63   1 = 62
          pozitif tamsayı vardır.
                                                        farklı iki pozitif tamsayı bulunabilir. Farklı iki sayı
                                                        aradı˘ gımız için, (3; 3) ; (1; 1) ve (1; 1) durumunu
                                                        çıkardık. Örne˘ gin,
                                                           (a; x) = (3; 2) ; (b; y) = (1; 0) ve (c; z) = (0; 1)
                                                        alınırsa,
                                                                     1
                                                                  3
                                                                                     2
                                                                                          1
                                                                                        0
                                                                       0
                                                             m = 2  3  5 = 24 ve n = 2  3  5 = 20
                                                        elde edilir.
                                                                     EKOK (24; 20) = 120
                 60 50  sayısının böleni olup; 50 60  sayısının  bulunur.
          böleni olmayan pozitif sayıların sayısını bulunuz.
          (UAMO- 2004)

                          2
                                         50
                  60 50  = 2  3 5   50  = 2 100  3  5 50
          sayısının pozitif bölenlerinin sayısı
                       101 51 51 = 101 51 2
                                                                   En küçük ortak katları 48 olan kaç farklı
          olur. Bu sayıdan 60 50  ve 50 60  sayılarının ortak pozitif
                                                         iki pozitif tamsayı bulunabilir?
          bölenlerinin sayısı çıkarılırsa istenen elde edilir.

                                     60
                    50 60  = 2 5 2    60  = 2  5 120
          oldu˘ gundan dolayı,
                             50  60     60  50
                   EBOB 60 ; 50     = 2  5
          bulunur. Buradan, 60 50  ve 50 60  sayılarının pozitif
          bölenleri sayısının 61 51 oldu˘ gu görülür. O halde,
            50
                             60
          60 nin böleni olup; 50 ın böleni olmayan pozitif
          sayıların sayısı
                              2
                         101 51   61 51
                                                         Yanıt : 9 2 = 18.
          bulunur.
   109   110   111   112   113   114   115   116   117   118   119