Page 141 - 8_sf_Dahimatik
P. 141

˙
                                            ˙
                                                                    ˙
         140                       DAHIMATIK - Matematik Yarı¸smalarına Ilk Adım            M.Özdemir
                 p
                   2   1 ve 0; 41 sayılarından hangisi
          büyüktür?                                            p   p         p    p     p      p
                                                         P =    2 +  3   2   3   2 2 + 3 2 +    2 =?
                    p
                     2   1 < 0; 41 oldu˘ gunu kabul edelim.
          Her iki tarafın karesini alırsak,                       Önce birinci çarpımı yapalım. Sırayla
             p             p            p                çarparsak,
                   2
            ( 2   1) = 2   2 2 + 1 = 3   2 2 < 0; 1681             p     p      p     p
                                                               P = ( 2 +  3   2)( 3   2 2)
          olur. Buna göre,
                                         p                         p            p     p     p
                    3   0; 1681 = 2; 831 9 < 2 2                 =  6   4 + 3   2 6   2 3 + 4 2
                                                                    p     p    p
          elde edilir. Buradan da,                               = 4 2   2 3    6   1
                                  p                                            p    p
                           2; 83 < 2 2                  olur. Ikinci çarpımdan da, 2 3 +  6 bulunaca˘ gından,
                                                             ˙
                                                                   p
          yazılabilir. Fakat, tekrar karesini alırsak,   toplamları, 4 2   1 elde edilir.
                           8; 0089 < 8
          elde edilir ki, bu yanlı¸stır. O halde, ba¸staki
                         p
                           2   1 < 0; 41
                                                               p    p    p    p    p
                                                                2 +  3 +   5 +  6 +  10 + 2  p
          oldu˘ gu kabulü yanlı¸stır. Yani tam tersi do˘ grudur. Buna  T =                    2 =?
              p                                                       p    p    p
          göre,  2   1 > 0; 41 elde edilir.                             2 +  3 +  5
                                                                  p    p    p
                                                                    2 +  3 +  5 = x diyelim. Buna göre,
                                                                     p p     p p     p p
                                                                 x +   2 3 +   2 5 +  2 2     p
                                                             T =                               2
                                                                             x
                                                         ¸ seklinde yazalım. Buradan,
                                                             p  p     p    p              p
                                                          x +  2   3 +  5 +  2   p     x +  2x   p
                                                                                   2 =            2
                    p    p                                          x                     x
                      3    2 ve 0; 31 sayılarından hangisi                           = 1
          daha büyüktür?
                                                         elde edilir.
                                                                                       
                                                          F Paydayı Rasyonel Yapmak F

                                                                                    a
                                                         b irrasyonel sayı olmak üzere,  biçimindeki ras-
                                                                                    b
                                                         yonel olmayan ifadelerde, paydayı yani b sayısını ras-
                                                         yonel hale getirmek, i¸slemleri kolayla¸stıran önemli bir
                p   p
          Yanıt :  3    2                                adımdır. m; n rasyonel sayılar olmak üzere,
                                                          a                   p
                                                         p   biçimindeki ifadeler,  m ile geni¸sletilerek,
                                                          m
                                                                             p
                                                                            a m
                                                                              m
                                                         haline getirilir.
                                                             a       p     p
                                                         p     p ise,  m +   n ile geni¸sletilerek,
           F Kareköklü Ifadelerde Çarpma ve Bölme F       m     n
                       ˙
                                                                           p    p
                                                                         a( m +   n)
                                                                            m   n
                        p       p   p
                          m n =   m  n                   haline getirilir.
                                                             a       p     p
          ve                                             p m +  p ise,  m    n ile geni¸sletilerek,
                                                                n
                           p     r
                            m      m                                       p    p
                           p   =                                         a( m     n)
                             n     n                                        m   n
          e¸sitlikleri sa˘ glanır.                       haline getirilir.
   136   137   138   139   140   141   142   143   144   145   146