Page 142 - 8_sf_Dahimatik
P. 142

˙
                                       ˙
                                                                    ˙
                                   DAHIMATIK - Matematik Yarı¸smalarına Ilk Adım                  141
                         2          2                                       p    p    p       ! 10
                 K = p     p   p      p =?                                    2 +  3 +  4
                        7    5    7 +  5                            1 + p    p    p    p
                               p    p                                     2 +  3 +  6 +  8 + 4
                   Birinci ifadeyi  7 +  5 ile, ikinci ifadeyi
            p    p                                       sayısını a¸smayan en büyük tamsayı kaçtır? (UMO -
          de  7    5 ile geni¸sletirsek,                 2006)
                        p    p       p    p
                      2( 7 +   5)  2( 7     5)
                 K =
                         7   5        7   5
                       p    p     p    p
                    = ( 7 +  5)   ( 7    5)
                       p
                    = 2 5
          elde edilir.



                                                               p    p     p
                                                         Yanıt :  2 +  3 +  4 = a denilirse,
                                                                a     10  p 10
                                                         (1 + p      )  =  2  = 32.
                                                             ( 2 + 1)a
                    A¸sa˘ gıdaki köklü ifadelerin paydasını
          rasyonel yapınız.
                2           4          1        1
          a) p   p    b) p        c) p     + p
              3    2      11   3      2   1    2   1





                                                              1         1               1
                                                           p   p + p     p +       + p    p    =?
                                                             2+ 1      3+ 2          121+ 120
                                                                  Her bir terimin paydasındaki ifadeyi,
                                                        e¸sleni˘ giyle çarparak;
                  p     p      p         p              p    p    p    p   p    p        p      p
          Yanıt : a) 2 2 + 2 3; b) 2 11 + 6 c) 2 2 + 2:   2    1+ 3     2+ 4      3+       + 121    120
                                                        bulunur. Pozitif i¸saretli olan bir köklü sayıyı, daha
                                                        sonra gelen negatif i¸saretli aynı köklü sayı yok
                                                                                             p
                                                        etmektedir. Buna göre, geriye kalanlar sadece  121 ve
                                                        p
                                                          1 oldu˘ gundan, istenen toplam
                                                                             p
                                                                        121    1 = 10
                     p    p
                  2 +  2 +  3                           olur.
                     p    p   ifadesinin paydasını
                  2    2 +  3
          rasyonel yapınız.

          Paydadaki köklü ifadeleri eksi parantezine alırsak,
                             p    p
                          2 +  2 +  3
                             p    p
                         2   ( 2    3)
          ¸ seklinde yazalım. Buna göre, paydanın e¸sleni˘ gi
              p    p                                           1        1              1
          2 + ( 2    3) oldu˘ gundan, e¸sleni˘ gi ile çarpılarak  p  p +p  p +       +p  p    =?
                 p    p        p    p       p                 3+ 1     5+ 3         121+ 119
              2 +  2 +  3  2 + ( 2    3)   4 2 + 3
                 p             p    p   = p
                      p
              2    2 +  3  2 + ( 2    3)   2 6   1
                                         p
          elde edilir. Bu kez paydanın e¸sleni˘ gi, 2 6 + 1’dir.
                              p
          Buna göre, son kesir de 2 6   1 ile geni¸sletilirse,
              p       p          p    p    p p
            (4 2 + 3)(2 6 + 1)  4 2+6 6+8 2 6+3
              p       p       =
            (2 6   1)(2 6 + 1)           23
                                                         Yanıt : 5.
          bulunur.
   137   138   139   140   141   142   143   144   145   146   147