Page 269 - 8_sf_Dahimatik
P. 269

˙
                                       ˙
                                            ˙
         268                       DAHIMATIK - Matematik Yarı¸smalarına Ilk Adım            M.Özdemir
                  x   1    3   x   y    y   2
                        =            =        denklem           x + y + z = 90 e¸sitli˘ gini sa˘ glayan kaç
                  xy   3  7   x   y 2  xy   4
                               2
          sisteminin kaç çözümü vardır? (UMO - 2005)     (x; y; z) pozitif tamsayı üçlüsü için
                                                                      x     y       z
                                                                        =       =
                                                                      n   n + 1   n + 2
                                                         ko¸sulunu sa˘ glayan bir n pozitif tamsayısı vardır?
                 x   1    3   x   y   y   2
                       =            =       = k          (UMO - 2004)
                             2
                xy   3   7   x   y 2  xy   4
          orantısında, birinci ve üçüncü oranları toplarsak,
                   x + y   3   3   x   y
                            =            = k                         x     y      z
                                   2
                    2xy   7    7   x   y 2                            =       =       = k
                                                                    n    n + 1  n + 2
          elde edilir. Bu e¸sitli˘ ge göre,
                                                         olsun, x = nk ve y = nk +k e¸sitliklerinden, y = x+k
                                 2
                                     2
                      2xy   7 = x + y   7                olur. x ve y tamsayı oldu˘ gundan k sayısı da tamsayı
                                       2
                                   2
          olmalıdır. Bu denklemden de, x + y   2xy = 0 yani,  olmalıdır. Ayrıca, orantı özelli˘ ginden,
          x = y elde edilir. Böylece,                           x + y + z    =   90  =   30  = k
                         x   1    y   2                      n + n + 1 + n + 2  3n + 3  n + 1
                               =
                        xy   3   xy   4                  elde edilir. k 2 Z için, n + 1; 30’u bölmesi
                                                         gerekti˘ ginden,
          e¸sitli˘ ginde, x = y yazarsak,
             x   1    x   2    2                                  n + 1 2 f2; 3; 5; 6; 10; 15; 30g
                   =        ) x   3 = (x + 2) (x   1)
              2
             x   3   x   4                              olabilir. Yani, n, 7 pozitif tamsayı de˘ geri olabilir. Bu
                       2
                            ) x =  1 = y                 sayılar, 1; 2; 4; 5; 9; 14 ve 29 sayılarıdır.
          elde edilir. Ayrıca, k = 0 alınırsa, x = 1 ve y = 2
          için de orantı sa˘ glandı˘ gından, denklem sisteminin iki  Üslü Denklemler
          çözümü vardır : (1; 2) ve ( 1;  1) :
                                                                                                   
                                                          F 1’e E¸sit Olan Üslü Denklemlerin Çözümü F

                                                          y
                                                         x = 1 olması üç durumda mümkündür.
                     x   2y   x + y   y   x
                           =       =        denklem         i) x 6= 0 ve x 2 R ve y = 0 ise,
                     2x + 2   2   x   x   4
          sisteminin çözümlerini bulunuz.                   ii) x = 1 ve y 2 R ise;
                                                            iii) x =  1 ve y çift tamsayı ise.
                                                                   2         x+1
                                                                 x   3x + 1     = 1 e¸sitli˘ ginin kaç
                                                         tamsayı çözümü vardır? (U ˙ IMO - 2000)



                                                                                  x+1
                                                                        2
          Yanıt : (0; 0) ve (1;  1=2) :                                x   3x + 1    = 1
                                                         denklemini inceleyelim.
                     x   1   y  1 + 2y  x + y            i) x + 1 = 0 ise, x =  1 ve dolayısıyla 5 = 1
                                                                                           0
                             =        =       denklem
                      2x   1    x + 3   x   8            oldu˘ gundan denklem sa˘ glanır.
          sisteminin çözümlerini bulunuz.                   2
                                                         ii) x   3x + 1 = 1 ise,
                                                                         x (x   3) = 0
                                                         e¸sitli˘ ginden, x = 0 veya x = 3 olur.
                                                            2
                                                         iii) x   3x + 1 =  1 ise,
                                                                         2
                                                                        x   3x + 2 = 0
                                                         e¸sitli˘ ginden, (x   1) (x   2) = 0 olur ki, üssün yani
                                                         x + 1’in çift olması gerekti˘ ginden, x = 2 sa˘ glamaz.
                                                         Fakat x = 1 sa˘ glar. O halde, verilen denklemin 4
          Yanıt : ( 5;  23=24) :                         tamsayı çözümü vardır.
   264   265   266   267   268   269   270   271   272   273   274