Page 35 - 8_sf_Dahimatik
P. 35

˙
                                            ˙
                                       ˙
         34                        DAHIMATIK - Matematik Yarı¸smalarına Ilk Adım            M.Özdemir
                 n ve m negatif olmayan tamsayılar olmak        p bir do˘ gal sayı olmak üzere,
          üzere,                                                             3
                                                                       (n + 1) = 120 p
                       n  (2m + n + 1) = 72
                                                         e¸sitli˘ gini sa˘ glayan en küçük n do˘ gal sayısı kaçtır?
          ise, n kaç farklı sayı olabilir?
                                                                         3
                                                                  120 = 2  3 5 oldu˘ gundan,
                   n ve (2m + n + 1) sayılarının çarpımı                    3    3
                                                                      (n + 1) = 2  3 5 p
          72 olmalı. Fakat, ikinci çarpanın daha büyük olması
          gerekti˘ gi açık. Yani, n < 2m + n + 1 ’dir. Di˘ ger  yazılabilir. Bu e¸sitli˘ gin sol tarafı bir tamsayının küpü
          yandan,                                        oldu˘ gundan, sol tarafı da bir tamsayının küpü olması
          n tek sayıysa, 2m + n + 1 çift, n çift sayıysa,  gerekir. n’nin en küçük de˘ geri için, p’de en küçük
                                                                               2
                                                                            2
          2m + n + 1 tek olacaktır.                      seçilmelidir. E˘ ger, p = 3  5 seçilirse sa˘ g taraf
                                                                     3   3  3  3
          Buna göre, 72 = 2 2 2 3 3 oldu˘ gundan,              (n + 1) = 2  3  5 ise n + 1 = 2 3 5
          n = 1 ise                                      e¸sitli˘ ginden, n = 29 bulunur.
                         2m + n + 1 = 72
          olabilir. (Biri tek, biri çift ve n < 2m + n + 1)
          n = 2 ve n = 4 olamaz. Çünkü bu durumda 2m+n+1
          sayısı da çift olur.
                                                                   f1; 2; 3; 4; :::; 20; 21; 22g kümesinden
          n = 8 ise,
                                                         en az kaç eleman atılmalı ki; geriye kalan sayıların
                         2m + n + 1 = 9                  çarpımı bir tamkare olsun? (UAMO- 2003)
          olabilir. (Biri tek, biri çift ve n < 2m + n + 1)
          n = 3 ise

                         2m + n + 1 = 24
          olabilir. (Biri tek, biri çift ve n < 2m + n + 1)
          n = 9 ise
                                                         Yanıt : 5.
                         2m + n + 1 = 8

          durumu da mümkün de˘ gildir. Çünkü, 2m + n + 1 > n
          olmalıydı.
          Sonuç olarak, n = 1; n = 8 ve n = 3 olabilir. Bu
          durumlar için m de˘ gerlerini de bulabiliriz.
                       n  (2m + n + 1) = 72
          e¸sitli˘ ginde,
              n = 1 ise, 2m+2 = 72 e¸sitli˘ ginden, m = 35 olur.  Bir kareyi e¸sit olması gerekmeyen çift
              n = 3 ise, 2m+4 = 24 e¸sitli˘ ginden, m = 10 olur.  sayıda kareye ayırmak istiyoruz. Hangi çift sayılar
              n = 8 ise, 2m + 9 = 9 e¸sitli˘ ginden, m = 0 olur.  için bu mümkün de˘ gildir?


                                                                  Bir kareyi 2 e¸sit kareye ayırmak mümkün
                                                         de˘ gildir. Fakat di˘ ger tüm çift sayılar için, ¸sekildeki gibi
                                                         ayırma i¸slemi yapabiliriz.
                    n (2m + 1) = 12 e¸sitli˘ gini sa˘ glayan kaç
          (m; n) tamsayı ikilisi vardır?



                                                                   4 kare           6 kare
                                                                                    n-1 tane
                                                                                    .  .  .
                                                                                          .
                                                                                           n-1
                                                                                          .
                                                                                           tane
                                                                                          .
          Yanıt : 4.
                                                                   8 kare          2n kare
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40