Page 72 - 8_sf_Dahimatik
P. 72

˙
                                                                    ˙
                                            ˙
                                   DAHIMATIK - Matematik Yarı¸smalarına Ilk Adım                   71
                                                                                2
                                                                            2
                                                                   2
                                                                       2
                                                                3 1 ; 5 2 ; 7 3 ; 9 4 ; ::: dizisinin ilk n
                                                        teriminin toplamı nedir?
                                          3
                                3
                           3
                    T = 11 + 12 +       + 20
          ifadesinin en büyük asal çarpanı kaçtır?                Bu dizinin n’inci terimi (2n + 1) n ’dir.
                                                                                              2
                                                        Buna göre; toplamı
                                                                            2
                                                               T = (2 1 + 1) 1 + (2 2 + 1) 2 2
                  3  3         3        3  3       3
           T = 1 + 2 +       + 20    1 + 2 +       + 10          + (2 3 + 1) 3 +       + (2n + 1) n 2
                                                                            2
          ¸ seklinde yazalım. Buradan,                  ¸ seklinde ifade edebiliriz. Bu ifadeyi düzenlersek,
                           2              2
               20 (20 + 1)     10 (10 + 1)                    T = 2 1 + 2 2 + 2 3 +       + 2 n 3
                                                                                  3
                                                                            3
                                                                      3
                                                2
          T =                              = 210  55 2
                    2              2                                 2  2    2        2
                                                                + 1 + 2 + 3 +       + n
                      2
          olur. Burada; 5 parantezine alıp iki kare farkı
                                                        lur. Buradan
          özde¸sli˘ gini, yani,
                                                                             2
                          2
                      2
                     a   b = (a   b) (a + b)                T = 2  n  (n + 1)  +  n  (n + 1)   (2n + 1)
                                                                      2                 6
          e¸sitli˘ gini uygularsak;
                                                                1           2
                                   2
          (210   55) (210 + 55)  = 5 (42   11) (42 + 11)      =  n (n + 1) 3n + 5n + 1
                                                                6
                                   2
                               = 5  31 53               bulunur.
          olur. Böylece; en büyük asal çarpan 53 olarak bulunur.
                                                                      2
                                                                                   2
                                                                             2
                                                                                               2
                                                                   11 1 + 10 2 + 9 3 +       + 2 10 +
                                                            2
                                                         1 11 =?
                            3
                                3
                        3
                   S = 1 + 3 + 5 +       + 101 3

          toplamı kaçtır? U ˙ IMO - 1996
                   3
               3
          S = 1 + 3 +       + 101 3                      Yanıt : 1716:
                 3  3  3        3        3  3       3
            = 1 +2 +3 +       +101    2 +4 +       +100
                        2
               101 102      3     3  3       3
            =              2  1 + 2 +       + 50
                  2
                                   2
                     2   3  50 51
            = (101 51)   2
                              2                           F Geometrik Artan Toplamın Hesaplanması F   
                           2
                    2
                 2
            = 101  51   2 50  51 2
                     2
            = 51 2    101   2 50 2                      a 6= 1 olmak üzere,
                                                                                          r
                                                                                         a   1
            = 2601 5201                                       1 + a + a + a +       + a r 1  =
                                                                          3
                                                                      2
                                                                                         a   1
          olur.
                                                        ile hesaplanır.
                                                                               3
                                                                           2
                                                        Kanıt : S = 1 + a + a + a +       + a r 1  diyelim.
                                                                            2
                                                                                3
                                                                  aS = a + a + a +       + a r
                                                        olur. Bu iki ifadenin farkından;
                                                                                 r
                                                                       aS   S = a   1
                                                                         r
                                                                        a   1
                                                        olur. Buradan S =     oldu˘ gu görülür.
                                                                        a   1
   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77