Page 78 - 8_sf_Dahimatik
P. 78

˙
                                            ˙
                                                                    ˙
                                   DAHIMATIK - Matematik Yarı¸smalarına Ilk Adım                   77
                 A = f1; 2; 3; :::; 100; 101g kümesinin         Paydası 100 olan ve 1’den küçük olan
          elemanlarından kaçı 3’e bölünür ama 2 ve 5’e  sadele¸semeyen kaç pozitif rasyonel sayı vardır?
          bölünmez?
                                                                   a
                                                                      kesrinin 1’den küçük pozitif rasyonel
                                                                  100
                   3’e bölünenlerin sayısı 33’tür. ¸Simdi  sayı olması için;
          bunlardan 2 ve 5’e bölünenlerin sayısını çıkaraca˘ gız.
                                                                       a 2 f1; 2; :::; 99g
          Yani, 2; 3 ve 5’e bölünenleri, kısaca 30’a bölünenleri
                                                        olmalıdır. Sadele¸smesini istemedi˘ gimiz için;
          çıkaraca˘ gız. Bunların sayısı da
                                                        f1; 2; :::; 99g kümesinden; 100’ün asal çarpanlarını;
                            101 30                      yani 2 veya 5 çarpanını içeren sayıları çıkarmalıyız.
                                                        Buna göre, içerme - dı¸sarma prensibi göz önüne
                                 3
                                                        alınırsa, 1’den 100’e kadar olan sayılardan 2’nin, 5’in
                             2                          ve 10’un katı olan sayıların sayısını bulalım. Buna
                                                        göre,
          oldu˘ gundan 3 bulunur. Böylece, 33   3 = 30 tanesi 3’e
          bölünür ama 2 ve 5’e bölünmez.                     99  2          99  5         99  10
                                                             98  49         95  19        90  9
                                                              1              4             9
                                                        oldu˘ gundan,
                 A = f1; 2; 3; :::; 100; 101g kümesinin
          elemanlarından kaçı 3’e bölünür ama 2 veya 5’e            99   (49 + 19   9) = 40
          bölünmez?                                     tane istenen ¸sekilde sayı vardır.

                   3’e bölünenlerin sayısı 33’tür. ¸Simdi
          bunlardan 2 veya 5’e bölünenlerin sayısını çıkaraca˘ gız.
          Bunun için 2 ve 3’e bölünenlerin sayısı ile 3 ve 5’e
          bölünenlerin sayısını çıkarmalıyız. Fakat, 2,3 ve 5’e
          bölünenleri iki kez çıkarttı˘ gımız için toplamalıyız.
          Buna göre,
                                                                Paydası 300 olan ve 1’den küçük olan
                   101 6    101 15    101 30            sadele¸semeyen kaç pozitif rasyonel sayı vardır?
                       16        6         3
                    5        11        11                          a  kesrinin 1’den küçük pozitif rasyonel
                                                                  300
          oldu˘ gundan, 33   16   6 + 3 = 14 tanesi 3’e bölünür  sayı olması için; a 2 f1; 2; :::; 299g olmalıdır.
          ama 2 veya 5’e bölünmez.                      Sadele¸smesini istemedi˘ gimiz için;
                                                                         f1; 2; :::; 299g
                                                        kümesinden; 300’ün çarpanlarını; yani 2; 3; 5 çarpanını
                                                        içeren sayıları çıkarmalıyız. Buna göre, içerme -
                                                        dı¸sarma prensibi göz önüne alınırsa,
                                                            299 2         299 3        299 5
                                                           -  298  149  -  297  99    -  295  59
                                                              1            2             4
                    A = f1; 2; 3; :::; 101g kümesinin
          elemanlarından kaçı 2 veya 5’e bölünür ama 3’e   299 6      299 10     299 15    299 30
                                                          -                    -      19  -
          bölünmez?                                        294  49  -  290  29   285       230  9
                                                             5          9         14        29


                                                        oldu˘ gundan,
                                                          299   (149 + 99 + 59   49   29   19 + 9) = 80

                                                        tane istenen ¸sekilde sayı vardır.
          Yanıt : (50   16) + (20   6)   (10   3) = 41.
   73   74   75   76   77   78   79   80   81   82   83