Page 89 - 8_sf_Dahimatik
P. 89

˙
                                                                    ˙
                                            ˙
         88                        DAHIMATIK - Matematik Yarı¸smalarına Ilk Adım            M.Özdemir
                                    
           F 5 ile, 6 ile Bölünebilme F                         10 352 622 sayısının 7’ye bölündü˘ günü
                                                         gösteriniz.
          F 5’e bölünebilme : Sayının son rakamı 0 veya 5 ise
          sayı 5’e bölünür.                                       En sa˘ gdan itibaren, sayıyı 132 ¸seklinde
          F 6’ya bölünebilme : Sayı hem hem 2 hem de 3’e  etiketleyelim.
          bölünürse 6’ya bölünebilir.                                   10  352   622
                                                                        31  231   231
                                                          (2 + 3 2 + 2 6)   (2 + 3 5 + 2 3) + (0 + 3 1) = 0
                                                        oldu˘ gundan, sayı 7’ye bölünür.






                                                                a; b; c rakam olmak üzere, 6 basamaklı
                                                              aaaaaa; abcabc; ababab; aabbaa
                                                         sayılardan hangisi 7’ye bölünmez?


                 Rakamları birbirinden farklı asal sayı
                                                         A) a (1 + 3 + 2)   a (1 + 3 + 2) = 0 bölünür.
          olan ve 6’ya bölünen en büyük sayı kaçtır?
                                                        B) (1c + 3b + 2a)   (1c + 3b + 2a) = 0 bölünür.
                                                         C) (1b + 3a + 2b)   (1a + 3b + 2a) = 0 bölünür.
                    6’ya bölünmesi için, hem 2 hem de 3’e
                                                         D) (1a + 3a + 2b)   (1b + 3a + 2a) = b   a
          bölünmeli. 2 ile bölünebilmesi için son rakamın,
                                                         bölünmeyebilir.
          yegane çift asal sayı olan 2 olması gerekir. Geri
          kalan asal rakamlar, 3; 5; 7’dir. Sayının rakamları
          toplamının 3’ün katı olması gerekti˘ ginden, 5 rakamını
          hiç bir ¸sekilde kullanamayız. 2 ile birlikte, 3 ve 7’yi
          kullanarak en büyük 732 sayısını elde ederiz.
                                                                7 sayısı 2; 22; 222; ....; dizisinin kaç
                                                        terimini böler? (UMO - 2005)

                                                                  7’ye bölünme kuralına göre; 6 basamaklı
                                                         herhangi aaaaaa sayısı daima 7’ye bölünür.
                                                                        222222
                                                                              = 31746
                                                                          7
           F 7’ye bölünebilme F
                                                         oldu˘ gu görülebilir. Böylece; bu sayı dizisinde 6; 12;
                                                         18;... basamaklı tüm sayılar 7’ye bölünece˘ ginden
                                                         sonsuz sayıda terimi 7’ye bölünecektir.
                       a 10 a 9 a 8 a 7 a 6 a 5 a 3 a 2 a 1
          10 basamaklı sayısını göz önüne alalım. Bu sayının
          birler basama˘ gından itibaren; rakamlarını sırasıyla 1; 3
                                                                              
          ve 2 ile çarparız. Daha sonra; her bir üçlüyü toplarız.  F 8’e bölünebilme F
          Birinci üçlü + ile; ikinci üçlü   ile üçüncü üçlü + ile
          çarpılır ve bulunan sayılar toplanır. Elde edilen sayı  Sayının son üç rakamının olu¸sturdu˘ gu sayı, 8’e bölünü-
          7’ye bölünürse sayı 7’ye bölünür.              yorsa sayı 8’e bölünür.
               (a 1 + 3a 2 + 2a 3 )   (a 4 + 3a 5 + 2a 6 ) +
                     (a 7 + 3a 8 + 2a 9 )   (a 10 )      Örne˘ gin,
          Örne˘ gin; 4292 736 sayısı için;                                198923136
              (6 + 3 3 + 2 7)   (2 + 3 9 + 2 2) + 4 = 0  sayısında, son üç rakamın olu¸sturdu˘ gu 136 sayısı 8’e
          oldu˘ gundan; sayımız 7’ye bölünür.            tam bölündü˘ günden, 198923136 sayısı da 8’e bölünür.
   84   85   86   87   88   89   90   91   92   93   94